المپیاد دانشآموزی، آزمونی بزرگ و بین‌المللیه که بین دانش‌آموزان سراسر جهان برگزار میشه. دانش‌آموزان زیر ۱۸ سال از تمام کشورها، هر سال در این آزمون شرکت می‌کنن تا سطح علمی خودشون رو در رشته‌های مختلف محک بزنن.
خیلی از دانش‌آموزان تیزهوش، از المپیاد به عنوان سکوی پرتاب برای کنکور استفاده می‌کنن. چون دانش‌آموزانی که در المپیاد مقام کسب می‌کنن، می‌تونن بدون کنکور وارد دانشگاه بشن. در این مقاله با انواع آزمون المپیاد آشنا میشین.
انواع آزمون المپیاد دانشآموزی
المپیاد علمی کشور در حال حاضر در ۱۱ رشته برگزار میشه. شما اگه به یکی از این رشته‌ها علاقه داشته باشین و درستون توی این رشته از بقیه بهتر باشه، می‌تونین در آزمون شرکت کنین. به این شکل سطح علمی شما بین داوطلبان دیگه مشخص میشه. در ادامه انواع آزمون المپیاد رو براتون توضیح میدیم.
المپیاد ریاضی
تمام دانش‌آموزان یازدهمی که از هوش کافی ریاضی برخوردار هستن، می‌تونن در المپیاد ریاضی شرکت کنن. در این آزمون، مسائلی ارائه میشه که در مدرسه و دانشگاه تدریس نمی‌شن. بنابراین داوطلب باید دانش گسترده‌ای در زمینه ریاضی داشته باشه و کسب نمره بالا از ریاضی در امتحانات مدرسه کافی نیست. محتوای این آزمون به چهار مبحث زیر اختصاص داده شده:
- ترکیبات
- هندسه
- نظریه اعداد
- جبر
مطالعه کتاب‌های ریاضی، هندسه، حسابان و … دبیرستان و حل مسائل متعدد به شما کمک میکنه که هوش ریاضی خودتون رو تقویت کنین. بعد باید سراغ مسائل سخت‌تر برین که بین مدرسین و ریاضی‌دانان مطرحه. به این صورت می‌تونین در المپیاد موفق عمل کنین.
المپیاد ادبی
المپیاد ادبی از انواع آزمون المپیاد دانشآموزی محسوب میشه. نه تنها دانش‌آموزان رشته انسانی، بلکه تمام دانش‌آموزان یازدهمی می‌تونن در این آزمون شرکت کنن. المپیاد ادبی بعد از ریاضی و فیزیک، قدیمی‌ترین آزمون المپیاد محسوب میشه.
شروع برگزاری این آزمون در ایران، از سال ۱۳۶۶ بوده. خیلی از دانش‌آموزانی که در المپیاد ادبی شرکت می‌کنن، بعد از اتمام دوره به شکل جدی ادبیات رو در دانشگاه دنبال می‌کنن. برای همین آزمون المپیاد در هر رشته‌ای، می‌تونه مسیر آینده شما رو به خوبی روشن کنه.
دانش‌آموزانی در آزمون المپیاد ادبی موفق میشن که با منابع آزمون آشنا باشن و کتاب‌های مرجع رو مطالعه کرده باشن. همچنین لازمه که نمونه سوالات سالهای قبل رو بررسی کرده باشن. آزمون المپیاد ادبی دو مرحله داره. در این دو مرحله، ۱۰۰ سوال تستی در اختیار دانش‌آموز قرار می‌گیره. منابع درسی این آزمون برای مرحله اول عبارتند از:
- کتاب‌های ادبیات فارسی ۱ و ۲
- کتاب‌های عربی ۱ و ۲
- کتاب‌های علوم و فنون ادبی ۱ و ۲
برای مرحله دوم آمون هم لازمه مطالب زیر رو مطالعه کنین:
- ادبیات پایه یازدهم (شامل تاریخ ادبیات و آرایه‌های ادبی)
- زبان فارسی پایه یازدهم
- عربی پایه یازدهم
خوندن منابع غیردرسی برای موفقیت در این آزمون لازمه. آشنایی دقیق با متون نظم و نثر فارسی، موفقیت شما رو تضمین میکنه. برای همین نباید صرفاً به کتاب‌های درسی مراجعه کنین. بلکه لازمه منابع غیر درسی رو هم بخونین و دانشتون رو در زمینه ادبیات ارتقا بدین.
اینجاست که فقط عشق و علاقه واقعی به ادبیات می‌تونه کمکتون کنه. انواع منابع غیردرسی که باید برای المپیاد ادبی بخونین، عبارتند از:
- شعر کهن (از منابعی مثل شاهنامه فردوسی، مثنوی معنوی، غزلیات حافظ، دیوان سعدی، غزلیات صائب، هفت پیکر نظامی و …)
- نثر کهن (متونی مثل اسرارالتوحید، کلیله و دمنه، تاریخ بیهقی و چهار مقاله)
- شعر معاصر (مجموعه اشعار نیما یوشیج، سهراب سپهری، احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث و …)
- نثر معاصر (آثار نویسندگانی مثل هوشنگ گلشیری، صادق هدایت، بهرام صادقی، غلامحسین ساعدی و …)
- نمایشنامه (آثار نویسندگانی مثل بهرام بیضایی، غلامحسین ساعدی و …)
المپیاد زیست‌شناسی
المپیاد زیست‌شناسی، از انواع آزمون المپیاد دانش‌آموزیه که در سراسر دنیا برگزار میشه. این آزمون در دو مقطع زیست دهم و یازدهم در سطح منطقه و استانی برگزار میشه و تا مرحله کشوری ادامه پیدا میکنه. زیست شناسی برای خیلی از دانش‌آموزان، درسی جذاب و هیجان‌انگیزه.
این دانش‌آموزان می‌تونن با شرکت در آزمون، سطح علمی خودشون رو محک بزنن. همچنین می‌تونن با کسب مقام، در رشته‌های مرتبط به زیست‌شناسی، بدون کنکور ادامه تحصیل بدن.
برای کسب نتیجه خوب در المپیاد زیست شناسی، نباید به کتاب‌های زیست پایه دهم و یازدهم اکتفا کنین. بلکه دانش‌آموزان المپیادی در این رشته، باید نسبت به دروسی مثل ریاضی و فیزیک هم درک نسبتاً خوبی داشته باشن.
همچنین بخوانید: شرایط تغییر رشته در سال دهم
المپیاد شیمی
المپیاد شیمی بعد از ریاضی، از پرطرفدارترین انواع آزمون المپیاد در جهان محسوب میشه. علاقه‌مندان به درس شیمی از سال دهم و یازدهم تمام رشته‌ها، می‌تونن در این آزمون شرکت کنن. شرکت در المپیاد شیمی برای دانش‌آموزان پایه دهم، به صورت آزمایشیه. یعنی اجازه ورود به دوره تابستون رو ندارن. در ادامه منابع المپیاد شیمی رو مورد بررسی قرار میدیم.
منابع درسی المپیاد شیمی
منابع درسی المپیاد شیمی شامل کتاب‌های دوره دبیرستان میشه. مباحثی مثل ساختار اتم، پیوندهای یونی و کووالانسی، خواض تناوبی، اسید و باز و … در این آزمون اهمیت زیادی داره. اما خوندن کتاب‌های درسی برای موفقیت در المپیاد کافی نیست؛ برای بالا بردن سطح علمی، لازمه که منابع غیر درسی رو هم مطالعه کرده باشین. از جمله کتاب‌های غیردرسی که باید برای المپیاد شیمی بخونین، عبارتند از:
- شیمی عمومی از چارلز موتیمر
- شیمی عمومی از مارتین استوارت سیلبربرگ
- شیمی عمومی از استیون سی. زومدال
تماشای ویدئو برای فهمیدن دروسی مثل شیمی خیلی می‌تونه کمک‌کننده باشه. شما با دانلود اپلیکیشن فاب، می‌تونین ویدئوهای مرتبط به درس شیمی رو مشاهده کنین و به صورت عملی آموزش ببینین.
المپیاد فیزیک
المپیاد فیزیک، از انواع آزمون المپیاد دانش‌آموزیه که هر سال متقاضیان زیادی داره. دانش‌آموزان پایه یازدهم تمام رشته‌ها می‌تونن در این آزمون شرکت کنن. دهمی‌ها هم می‌تونن به صورت آزمایشی وارد این آزمون بشن. برای موفقیت در المپیاد فیزیک، باید به مباحث زیر مسلط باشین:
- ترمودینامیک و مکانیک آماری
- مکانیک کلاسیک
- مکانیک کوانتومی
- الکترومغناطیس
- حرارت و سیالات و امواج
- نورشناسی و فیزیک نوین
- ریاضیات کاربردی
منابع المپیاد فیزیک بسیار متنوعه و بیشتر قراره سطح علمی دانش‌آموز سنجیده بشه. برای همین علاوه بر مطالعه کتاب‌های درسی، باید سراغ منابع دیگه‌ای هم برین. از منابع درسی المپیاد فیزیک، می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- کتاب فیزیک ۱ و ۲ و ۳
- کتاب ریاضی ۱ و ۲ ریاضی فیزیک و تجربی
- کتاب آمار و احتمال پایه یازدهم ریاضی فیزیک
- کتاب حسابان ۱ پایه یازدهم ریاضی فیزیک
- کتاب هندسه ۱ و ۲ ریاضی فیزیک
- بخش‌های فیزیک کتاب آزمایشگاه علوم تجربی ۱ و ۲
المپیاد جغرافیا
جغرافیا از جمله دروسیه که علاقه‌مندان مخصوص به خودش رو داره. افرادی که عاشق کشف و جستجو هستن، به این رشته علاقه‌مند میشن. المپیاد جغرافیا از انواع المپیاد دانش‌آموزیه که هر ساله بین دانش‌آموزان یازدهمی برگزار میشه.
دانش‌آموزان دهمی هم می‌تونن به صورت آزمایشی در این آزمون شرکت کنن. از منابع درسی المپیاد جغرافیا، می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- کتاب جغرافیای ایران، پایه دهم
- کتاب جغرافیای ۲ و ۳ (ناحیه‌ای) رشته انسانی
- کتاب انسان و محیط زیست پایه یازدهم
خوندن منابع درسی به تنهایی برای موفقیت در المپیاد کافی نیست. شما باید از هر طریقی که شده، دانشتون رو در رشته مورد نظر ارتقا بدین. از جمله منابع غیردرسی که برای المپیاد جغرافیا پیشنهاد شده، می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- مبانی نقشه‌خوانی، دکتر مجتبی یمانی (فصل اول تا ششم، فصل دهم تا سیزدهم)
- مبانی جغرافیای سیاسی، دکتر دره میر حیدر (فصل چهارم و پنجم)
- مقدمه‌ای بر جغرافیا، نوشته جان اسمیت، ترجمه دکتر مهدی مدیری و دکتر یحیی صفوی، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
المپیاد نجوم و اختر فیزیک
المپیاد نجوم و اختر فیزیک، یکی از جذاب‌ترین آزمون‌های المپیاد دانش‌آموزیه که هر ساله در سطح کشور و جهان برگزار میشه. نجوم رشته‌ای زیبا و پرطرفداره. دانش‌آموزان یازدهمی می‌تونن در المپیاد نجوم و اختر فیزیک شرکت کنن. دانش‌آموزان دهمی هم می‌تونن به صورت آزمایشی وارد این آزمون بشن. مراحل مختلف المپیاد نجوم، به این ترتیبه:
- آزمون نظری: که شامل ۱۵ سؤال کوتاه و ۲ یا ۳ سؤال بلند میشه. این بخش، تقریباً ۵۰ درصد نمره نهایی رو به خودش اختصاص داده.
- آزمون تحلیل داده: در این مرحله، دانش‌آموزان باید داده‌های واقعی رو تحلیل کنن. ۲۵ درصد از نمره نهایی آزمون، به این مرحله اختصاص داده شده.
- آزمون رصد: تازه اینجا به بخش جذاب آزمون می‌رسیم. این آزمون به نام رصد واقعی آسمان یا آزمون آسمان‌نما (پلنتاریوم) نامیده میشه.
- مسابقه تیمی: این مرحله تأثیر چندانی روی نتیجه نهایی نداره. اعضای هر تیم باید با کمک هم سؤال طولانی یا سختی رو حل کنن.
از منابع درسی المپیاد نجوم و اختر فیزیک، می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- کتاب‌های ریاضی ۱ و ۲
- کتاب‌های فیزیک ۱، ۲ و ۳
- هندسه ۱، ۲ و ۳
- حسابان ۱ و ۲
این کتاب‌ها برای پایه دهم، یازدهم و دوازدهم رشته ریاضی فیزیک هستن. اما توجه داشته باشین که برای موفقیت در المپیاد، نباید به خوندن منابع درسی اکتفا کنین. از منابع غیر درسی که برای المپیاد نجوم پیشنهاد شده، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- فیزیک هالیدی (جلد اول) نوشته دیوید هالیدی و رابرت زرنیک
- ستاره شناسی: اصول علنی؛ نوشته دی. کلارک؛ ترجمه مهرجو، انتشارات دانش‌پژوهان جوان
- نجوم دینامیکی؛ رابرت تی. دیکسون، ترجمه احمد خواجه نصیر طوسی، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی
- نجوم کروی (فصول ، ۲و ۳) نوشته ویلیام مارشال اسمارت، ترجمه داوود محمدزاده جسور، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی
- نجوم به زبان ساده؛ نوشته مایر دگانی؛ ترجمه محمدرضا خواجه‌پور، انتشارات مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی
- مقدمه‌ای بر اختر فیزیک نوین؛ نوشته کارول و استلی؛ ترجمه احسان مهرجو و کامبیز خالقی؛ انتشارات دانش‌پژوهان جوان
- مقدمه‌ای بر کیهان‌شناسی نوین؛ نوشته اندرو آر لیدل؛ ترجمه کامبیز خالقی و فرهاد ذکاوت؛ انتشارات دانش‌پژوهان جوان
- جساب دیفرانسیل و انتگرال؛ نوشته جورج توماس
المپیاد کامپیوتر
المپیاد کامپیوتر از انواع آزمون المپیاد دانش‌آموزیه که هر ساله متقاضیان زیادی رو به خودش اختصاص میده. شرط شرکت در این آزمون، کسب نمره بالای ۱۵ از دروس ریاضیه. سؤالات المپیاد کامپیوتر به صورت تحلیلی هستن. برای همین داوطلب باید دانشش رو در زمینه علوم کامپیوتری بالا ببره. مباحث مورد تأکید در المپیاد کامپیوتر عبارتند از:
- اصول شمارش
- آمار و احتمال ریاضی
- اصل اکسترمال
- اصل ناوردایی
- اصل استقرا
- رابط بازگشتی
- اصل لانه کبوتری
- گراف
- الگورتیم
- برنامه‌نویسی
- المپیاد نانو
المپیاد نانو از انواع آزمون المپیاد دانش‌آموزیه که هر سال با همکاری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان و باشگاه دانش‌پژوهان جوان برگزار میشه. نانو علمی جدید و جذابه. دانش‌آموزان با شرکت در این المپیاد، می‌تونن سطح علمی خودشون رو محک بزنن.
در صورت موفقیت در این آزمون، می‌تونن در این زمینه به صورت حرفه‌ای فعالیت داشته باشن. از منابع درسی که باید برای آزمون بخونین، می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- فیزیک ۱ و ۲و ۳ دبیرستان
- شیمی ۱ و ۲ و ۳ دبیرستان
- مطالب درون سلولی درس زیست شناسی پایه دهم تا دوازدهم
در کنار این منابع، دانش‌آموز داوطلب برای المپیاد نانو باید حتماً مقالات مرتبط رو بخونه. خوندن یکح منبع به تنهایی نمی‌تونه به شما کمک کنه. چرا که این علم بسیار گسترده و پیچیده‌ست.
المپیاد سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی
تمام دانش‌آموزان پایه یازدهم می‌تونن در این آزمون شرکت کنن. هدف شرکت در این آزمون نباید برخورداری از تسهیلات باشه. چون نسبت به انواع آزمون المپیاد دانشآموزی، تسهیلات کمتری ارائه میده. منابعی که برای مرحله اول این آزمون باید بخونین، عبارتند از:
- زیست شناسی دهم و یازدهم
- فیزیک دهم و یازدهم رشته ریاضی
- شیمی دهم و یازدهم رشته تجربی
- آمار یازدهم رشته ریاضی
- کتاب سلول‌های بنیادی؛ نوشته دکتر حسن بهاروند؛ انتشارات خانه زیست شناسی
- سلول‌های بنیادی بافتی؛ نوشته دکتر حسین بهاروند و محمدرضا باغبان اسلامی‌نژاد؛ انتشارات خانه زیست شناسی
- تمایز سلول‌های بنیادی؛ نوشته دکتر حسین بهاروند و یاسر تهمتنی؛ انتشارات خانه زیست‌شناسی
- مهندسی بافت و روش‌های آزمایشگاهی؛ نوشته دکتر حسین بهاروند؛ خانه انتشارات زیست‌شناسی
- سلول‌های بنیادی پرتوان؛ دکتر حسین بهاروند و دکتر نفیسه حسنی؛ انتشارات خانه زیست شناسی
خواندن متون به زبان اصلی و تماشای ویدئوهای آموزشی هم می‌تونه به آمادگی بیشتر شما در المپیاد نانو کمک کنه.
المپیاد علوم زمین
المپیاد علوم زمین، از انواع آزمون المپیاد دانش‌آموزیه. دانش‌آموزان پایه یازدهم تمام رشته‌ها می‌تونن در در این آزمون شرکت کنن. منابع اصلی که برای این آزمون باید بخونین، عبارتند از:
- کتاب علوم تجربی پایه هفتم تا نهم
- کتاب انسان و محیط زیست پایه یازدهم انسانی
- کتاب انسان و محیط زیست پایه یازدهم تجربی
- کتاب انسان و محیط زیست پایه یازدهم ریاضی فیزیک
- کتاب زمین‌شناسی پایه یازدهم تجربی
- کتاب زمین‌شناسی پایه یازدهم ریاضی فیزیک
- کتاب آزمایشگاه علوم تجربی ۱ و ۲ پایه دهم و یازدهم تجربی و ریاضی فیزیک (بخش زمین‌شناسی)
مراحل برگزاری المپیاد دانشآموزی
المپیاد دانشآموزی رشته‌های مختلف در چهار مرحله برگزار میشه. هر مرحله از آزمون سخت‌تر از مرحله قبله و در مرحله نهایی برندگان مدال طلا اعلام میشن.
مرحله اول
در فصل زمستان تشکیل میشه. آزمون در این مرحله تستیه و سر جمع ۱۰۰۰ نفر در این مرحله قبول میشن.
مرحله دوم
در فصل بهار تشکیل میشه. آزمون در این مرحله در سطح بالاتریه و شامل ۶ سؤال تشریحیه که در دو روز برگزار میشه.
مرحله سوم
۴۰ نفر از دانش‌آموزان برگزیده، در یک دوره دو ماه تابستونی شرکت می‌کنن. از بین این ۴۰ نفر، ۱۲ نفر اول مدال طلا می‌گیرن.
مرحله چهارم
۸ تا ۱۸ نفر از دانشآموزی که مدال طلا گرفتن، برای شرکت در مسابقات جهانی انتخاب میشن. از برگزاری آزمون تا اعزام تیم المپیاد، حدود ۱۷ ماه طول می‌کشه.
دارندگان مدال طلای انواع آزمون المپیاد از مزایای خاصی برخوردار هستن. این افراد می‌تونن بدون شرکت در کنکور، وارد دانشگاه و رشته مورد علاقه‌شون بشن. همچنین تمام این افراد به جز برندگان المپیاد ادبی، وارد بنیاد ملی نخبگان میشن و اسمشون در تیم ملی المپیاد کشور ثبت میشه.
سخن پایانی در مورد انواع آزمون المپیاد
در این مقاله با انواع آزمون المپیاد آشنا شدین. این آزمون در سطح خیلی بالایی برگزار میشه و فقط دانش‌آموزانی که مطالعه دقیق و عمیقی دارن، می‌تونن به مراحل بالایی راه پیدا کنن و مقام بیارن. داشتن یک منبع خوب برای آموزش دروس مختلف، به شما کمک میکنه که یک قدم جلوتر از سایر رقبا باشین.
همچنین شما می‌توانید با مراجعه به مجله آموزشی فاب، با شرایط تغییر رشته در مقطع دبیرستان آشنا بشین. اپلیکیشن فاب، امکان آموزش حرفه‌ای و ارزون رو برای تمام دانش‌آموزان فراهم کرده. کافیه وارد صفحه اصلی سایت بشین، نرم‌افزار رو دانلود کنین و به آموزش‌های ارزون ولی ارزشمند، دسترسی داشته باشین.
