فرش بافی، هنر اصیل ایرانیه که همیشه طرفداران زیادی داشته. در حال حاضر خیلی از کسب و کارهای خانگی به این هنر اختصاص داده شده. اگه به هنر و صنایع دستی علاقه داشته باشین، می‌تونین با یادگیری این حرفه درآمد کسب کنین. اما برای آموزش دقیق و حرفه‌ای باید از منابع خوب و استاندارد استفاده کنین. در این مقاله به آموزش فرش بافی و تمام نکات مربوط به این حرفه می‌پردازیم.
مراحل فرش بافی
انجام مرحله به مرحله کارهای هنری، نیاز به آموزش داره. فرش بافی مراحل مختلفی داره که به عنوان یک فرد مبتدی باید ازشون سر در بیارین. داشتن دقت و وسواس روی تمیزی کار، لازمه کار فرش بافیه. برای همین قبل از هر چیز باید چشمی تیزبین داشته باشین. در ادامه مراحل فرش بافی رو به صورت مفصل توضیح میدیم.
تهیه مواد مورد نیاز
فراهم کردن مواد اولیه، اولین قدم برای انجام هر کاری محسوب میشه. نخ، تنها مواد مورد نیاز فرش بافیه. جنس نخ فرش‌بافی می‌تونه از مواد مختلفی مانند ابریشم، پشم، کرک یا نخ باشه. این نخ‌ها اول ریسیده میشن. ریسندگی در فرش بافی اهمیت زیادی داره.
بعد از ریسندگی نخ، نوبت تاباندن نخ می‌رسه. این عمل اغلب بر خلاف جهت ریسندگی انجام میشه. تعداد رشته‌هایی که به هم تابیده میشن با توجه به نوع کار تعیین میشه.
نخ ترکیبی
نخ ترکیبی برای بافتن فرش‌های ماشینی کاربرد داره. این نخ‌ها از متریال‌های مختلفی مثل ویسکوز، اکریلیک، پلی پروپیلن و … ساخته میشن. نخ‌های ترکیبی، بسته به رنگ و ضخامتشون در کارهای متنوعی مورد استفاده قرار می‌‌گیرن.
نخ ابریشم مصنوعی از جمله نخ‌های مصنوعیه که برای بافتن فرش ماشینی خیلی مناسبه. از مزایای این نخ می‌تونیم به ضخامت کم، رنگ‌پذیری خوب، تنوع بافت و کم بودن قیمت اشاره کنیم.
از معایب نخ‌های ترکیبی می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- پرزدهی بالا
- این نخ‌ها ممکنه بعد از یک مدت بو بگیرن
- ممکنه برای سلامتی انسان مضر باشن
- خیلی از افراد به الیاف مصنوعی فرش‌های ماشینی حساسیت دارن
همچنین بخوانید: آموزش مهارت‌های زندگی
نخ‌های طبیعی
نخ‌های طبیعی یا غیرترکیبی در بافت فرش دستباف کاربرد دارن. انواع مختلفی از این نوع نخ وجود داره که عبارتند از:
- نخ ابریشم که فوق العاده قیمتی، ظریف و زیباست.
- کرک که با پشم باکیفیت ساخته میشه.
- نخ پشم از رایج‌ترین نخ‌های مورد استفاده در فرش بافی محسوب میشه. این نخ از ریسیدن پشم گوسفند به دست میاد و معمولا برای بافتن تابلو فرش مورد استفاده قرار می‌گیره.
- نخ پنبه یا کتان که رایج‌ترین و پرکاربردترین نخ برای فرش‌بافیه. استحکام بالا و مقاومت در برابر آفات از مزایای این نخ محسوب میشه. همچنین درشت بافی با این نوع نخ راحت‌تره.
آماده شدن طرح و نقش
در فرش بافی، حرفه‌ای تحت عنوان نقاش فرش داریم. وظیفه نقاش فرش اینه که نقشه طراحی‌شده رو روی کاغذهای شطرنجی پیاده کنه. رج‌ها روی کاغذ با دقت و سلیقه رنگ‌گذاری میشن تا فرآیند بافت فرش آسون بشه. کوچکترین بی‌دقتی در این مرحله، عملیات فرش بافی رو با مشکل روبرو می‌کنه.
اگه رنگ‌ها به درستی روی نقشه پیاده نشن، نتیجه نهایی ایده‌آل نمی‌شه. پس فردی که نقشه فرش رو آماده می‌کنه، باید حسابی مجرب و حرفه‌ای باشه. شما برای شروع باید از روی نقشه‌های آماده، فرش‌بافی رو شروع کنین.
آماده کردن دار قالی و چلهکشی
آماده کردن دار قالی و چلهکشی، مهم ترین مرحله فرش‌بافیه که بعد از آماده کردن طرح و نقشه فرش باید انجام بدیم. در واقع بدون وجود دار، نمیتونیم قالی ببافیم. تار و پودهای فرش روی دار قالی کشیده میشن و تا آخر بافت فرش، قالی روی دار سواره. در انتهای کار، به اصطلاح فرش رو از دار پایین میاریم.
چلهکشی، حرفه‌ای در فرش بافی محسوب میشه. به فردی که این کارو انجام میده، چله‌کش می‌گن. کار چلهکشی، دقت زیادی می‌خواد. چله‌کش تارها، پودها و ابعاد فرش رو با استفاده از نقشه فرش محاسبه می‌کنه.
نقشه‌خوانی فرش دستباف
نقشه‌خوانی هم از جمله مراحل مهم بافتن فرشه که به روش‌های زیر انجام میشه:
۱ـ بافنده با نگاه کردن به نقشه، شروع به بافتن فرش می‌کنه.
۲ـ فرد دیگه‌ای که معمولاً خودش در حال فرش بافیه، نقشه رو با صدای بلند می‌خونه و بافنده‌های دیگه مطابق گفته او گره می‌زنن.
۳ـ از دستگاه کامپیوتری نقشه‌خوان استفاده میکنیم.
کوجی‌بندی در فرش بافی
از کوج برای تنظیم چله و کوبیدن پود استفاده میشه. کوج میله‌ای چوبیه که انتهاش شیار داره. این میله به موازات زیر دار و پایین‌تر از ضرب چلهها قرار می‌گیره.
گره زدن
گره زدن اصلی‌ترین مرحله برای فرش بافی محسوب میشه. این کار به دقت و مهارت زیادی بستگی داره. همچنین برای گره زدن باید با انواع قالی و نقشه‌ها آشنا باشین و انواع گره مناسب برای قالی‌های مختلف رو بشناسین.
بافت از روی نقشه فرش
این مرحله مهم‌ترین بخش حرفه قالی بافی محسوب میشه. کارهایی که برای پیاده‌سازی نقشه روی فرش انجام میشه، عبارتند از:
- گره زدن و قرار دادن خامه‌های رنگی در جای خود
- ایجاد نقش‌های متنوع
- پودکشی
- شانه زدن
- قیچی‌کاری پرزهای اضافی
- این کارها باید در هر رج از فرش انجام بشه.
شناخت ابزار قالی بافی
شناخت ابزار کار، برای ورود به هر حرفه‌ای لازمه. همچنین باید بدونیم که هر کدوم از این ابزارها چه کاربردی دارن. بدون شناخت ابزار، چطور می‌تونیم ازشون استفاده کنیم؟ برای فرش بافی هم به ابزارهای مناسب این حرفه نیاز داریم که عبارتند از:
- دفه یا دفتین: وسیله‌ای چوبی با سرشانه‌های فلزیه که برای کوبیدن و در هم تنیدن گره‌ها، ازش استفاده میکنیم. کار با این وسیله سنگین چندان آسون نیست. اما با کسب مهارت در بافتن فرش، به راحتی می‌تونین از این وسیله استفاده کنین.
- کاردک: یک تیغه فلزی با لبه تیز و دسته چوبیه. برای بریدن سر خامه بعد از هر گره از این وسیله استفاده میشه.
- قیچی: برای بریدن پرزهای اضافی بعد از یک یا دو رج گره، از این ابزار استفاده میشه.
- شانه: فرش یا دارق ابزاری با دندانه‌های فلزی و دسته چوبی یا فلزیه. از این وسیله برای کوبیدن و قرار گرفتن پود بین تارها بعد از هر رج استفاده میکنیم.
سخن پایانی
برای یاد گرفتن حرفه فرش بافی، باید به این کار علاقه داشته باشین. افرادی که ذوق هنری دارن و از خلق کردن چیزها لذت می‌برن، می‌تونن در این زمینه خیلی موفق باشن. اما قبل از هر چیز باید به فکر آموزش اصولی و مناسب باشین. قالی بافی کاری زیبا اما پرخطره. برای همین لازمه که نکات ایمنی این کار رو رعایت کنین.
در ویدئوی آموزش فرش بافی فاب، تمام نکات مربوطه به صورت حرفه‌ای ارائه شده. با ورود به صفحه اصلی سایت، می‌تونین اپلیکیشن فاب رو دانلود کنین و به دنیایی از مهارت‌های مورد نیازتون دسترسی داشته باشین.
