افزایش انگیزه برای درس خوندن
تقریبا برای همه دانش‌آموزان پیش اومده که توی بعضی روزها، انگیزه برای درس خوندن نداشته باشن و سعی کردن به هر طریقی که شده از این کار فرار کنن. اما اگه این اتفاق برای شما زیاد بیوفته، اون موقع باید فکری به حالش بکنین.
رغبت نداشتن به درس خوندن میتونه دلایل مختلفی داشته باشه. یکی از دلایل شایع اون نداشتن انگیزه برای درس خوندن هست.
خیلی از اوقات، درس خوندن برای دانش‌آموزان تبدیل به کاری سخت و طاقت‌فرسا میشه؛ به طوری که همه تلاششون رو می‌کنن تا درس خوندن رو عقب بندازن. اما، برخی از دانش‌آموزان هم هستن که به صورت مداوم و طولانی مدت، انگیزه برای درس خوندن رو از دست میدن؛ که این باعث افت تحصیلی اون‌ها میشه.
آشنایی با راههای افزایش انگیزه برای درس خوندن، میتونه شما رو به سمت بهتر و بیشتر درس خوندن و موفقیت تحصیلی هدایت کنه.
توی این مقاله، درباره انگیزه و اهمیت اون در انجام کارها، به ویژه در درس خوندن، صحبت می‌کنیم. بی‌انگیزه بودن مشکل شایعی در بین دانش‌آموزان ایرانی است. اگر می‌خواین بدونین انگیزه چیست، چقدر توی زندگی اهمیت داره و چطور میشه انگیزه برای درس خوندن رو بالا برد، این مطلب از فاب رو از دست ندین.
انگیزه چیست؟
انگیزه نیرویی درونی است، که انسان‌ها رو به سمت شروع و ادامه دادن کارها میبره. توی این تعریف، «درونی بودن» نکته بسیار مهمی محسوب میشه؛ یعنی شما به انجام کاری ترغیب میشین که از عمق احساستون بهش باور داشته باشین.
شما برای انجام تمام امورات زندگی خودتون، از کوچکترین کارها گرفته تا تصمیمات مهم و سرنوشت‌ساز، نیاز به انگیزه دارین. در واقع، انگیزه سوخت روح شماست. اگر انگیزه رو معادل بنزین روح در نظر بگیریم، داشتن «هدف» پمپ بنزین شماست. یعنی بدون هدف، انگیزه‌ای هم در کار نیست!
منابع انگیزه
انگیزه میتونه درونی یا بیرونی باشه. انگیزه‌های بیرونی مواردی مثل پول، تشویق و تحسین، شهرت، دارایی و … هستن. در مقابل، انگیز‌ی درونی، از ذهن افراد و قدرت‌های ذاتی اون سرچشمه میگیره. مثلاً انگیزه شما برای رفتن به طبیعت یا خوندن اشعار حافظ، صرفاً از درون شما سرچشمه میگیره و این کارها رو برای نظر دیگران انجام نمیدین.
اهمیت انگیزه
انگیزه، دارویی قوی برای حرکت کردن به سمت اهداف و خواسته‌هاست. پس برای اثر کردن داروی انگیزه، ابتدا باید هدفی داشته باشین. مثلاً، هدف غذا خوردن باعث میشه که شما انگیزه آشپزی پیدا کنین.
مشخصه که برای کار پرزحمت و طولانی‌مدتی مثل درس خوندن که نیازمند استفاده از قوای ذهنی ماست، انگیزه داشتن اهمیت دوچندان پیدا میکنه.
برای اینکه اهمیت انگیزه داشتن توی زندگی رو درک کنین، در ادامه چند مورد از مزایای اون رو بهتون میگیم:
- برای انجام کارها انرژی بیشتری دارین؛
- به اطرافیانتون انرژی و امید می‌بخشین؛
- اخلاق بهتر و روابط اجتماعی قوی‌تری به دست میارین؛
- میتونین برای اهداف خودتون برنامه‌ریزی کنین؛
- برنامه‌ریزی درسی خودتون رو با جدیت بیشتری دنبال می‌کنین
- در مواجهه با مشکلات سریع تسلیم نمیشین و راه حل‌های متعدد رو امتحان می‌کنین؛
- خلاقیت شما برای حل مسائل بیشتر میشه؛
- کمتر به خاطر سختی‌ها غر می‌زنین؛
- اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنین؛
- با ترس‌هاتون آسونتر روبه‌رو میشین.
خلاصه که به قول حافظ: «در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم – سرزنش‌ها گر کند خار مغیلان، غم مخور»؛ و آدم باانگیزه، از اینکه خاری توی دستش بره، ترسی نداره.
بی‌انگیزه بودن با آدم چه میکنه؟
الان که فهمیدیم انگیزه داشتن توی زندگی چه مزایایی داره و چه تأثیر فوق‌العاده‌ای بر کار، تحصیل و زندگی شخصی ما میذاره؛ باید بررسی کنیم که بی‌انگیزه بودن چه بلایی بر سر ما آدم‌ها میاره؟ برخی از مضرات بی‌انگیزه بودن عبارتند از:
- منفی‌بافی:
افراد بی‌انگیزه معمولا منفی‌باف هستن. اون‌ها توی هر کاری بدترین حالت رو در نظر می‌گیرن، امیدی به آینده ندارن و هر تلاشی رو بی‌فایده می‌دونن؛ - پشت گوش انداختن:
شعار آدم‌های بی‌انگیزه این هست: «کار امروز رو حتماً به فردا بیفکن!» اون‌ها همیشه یه بهانه برای پشت گوش انداختن کارهای مهم توی آستین دارن؛ - فرصت‌سوزی:
آدم‌های بی‌انگیزه اگه شانس بهشون رو کنه و موقعیت مناسبی پیدا کنن، با بی‌تفاوتی از کنارش رد میشن. اینطوری، فرصت‌های موفقیت از چنگشون درمیاد؛ - چرخه بی‌تکرار بیانگیزگی:
آدم بی‌انگیزه برای امورات زندگی تلاش نمیکنه؛ پس نتایج خوبی هم به دست نمیاره. این موفق نشدن باعث میشه که انگیزه اون حتی پایی‌تر بیاد و این چرخه مدام تکرار میشه.
راه های افزایش انگیزه برای درس خوندن
از اونجا که تقریبا هیچ مشکلی توی دنیا بدون راه حل نیست، پیدا کردن انگیزه برای درس خوندن هم کاملاً امکان‌پذیره. در ادامه، چند راه حل برای افزایش انگیزه درس خوندن رو، به شما توضیح میدیم:
هدف تعیین کنین
بدون هدف، انگیزه بی‌معنی میشه. شما باید چراغی رو در دوردست ببینین که به سمتش حرکت کنین. بی‌هدفی مثل این می‌مونه که وسط بیابون هستین و تا کیلومترها جز خاک و سنگ، چیزی جلوی چشمتون نیست.
برای تعیین هدف درس خوندن، میتونین از روشSMART کمک بگیرین. توی این روش، اهدافی برای خودتون تعیین می‌کنین که 5 ویژگی داشته باشن، یعنی:
- Specific یا مشخص:
هدف شما باید محدوده مشخصی رو پوشش بده. مثلاً هدف «موفقیت در تحصیل» بسیار کلی و نامشخصه. اما هدف «یادگیری هندسه یازدهم با شرکت توی کلاس خصوصی استاد X»، یه هدف مشخص به حساب میاد؛ - Measurable یا قابل محاسبه:
هدف باید کمّی و با عدد و رقم باشه. به جای هدف «کسب نمره خوب توی شیمی دهم»، هدف «کسب نمره بالای 17 توی شیمی دهم» رو جایگزین کنین؛ - Attainable یا قابل دست‌یابی:
هدف شما باید سخت، ولی ممکن باشه. اگه نقطه ضعف شما درس ریاضی باشه، کسب رتبه تک رقمی توی کنکور ریاضی، هدف خیلی خوبی برای شما نیست؛ - Relevant یا مرتبط:
هدف شما باید با سایر اهداف زندگی‌تون مرتبط باشه. مثلاً اگه علاقه شغلی شما مدیر شدنه، قبول شدن توی رشته پزشکی هدف نامرتبط برای شما محسوب میشه؛ - Timely یا زمان‌مند بودن:
هدف شما باید محدود به زمان باشه. مثلاً بگین که تا آخر ماه، 100 تست فیزیک میزنم. اگر قید «تا آخر ماه» رو به هدفتون اضافه نکنین، احتمال پشت گوش انداختن هدف بالا میره.
برنامه‌ریزی کنین
اگه هدف شما سفر از تهران به مشهد باشه، برنامه‌ریزی شما شامل این موارد میشه: از جاده سمنان برم یا شمال؟ شب برای خواب کجا توقف کنم؟ بین راه چه غذایی بخورم؟ ساعت چند راه بیوفتم؟ و …
برای سفرِ درس خوندن که خیلی طولانی‌تر از مثال ماست، شما باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشین. برنامه‌ریزی جلوی سردرگمی شما رو میگیره، در وقتتون صرفه‌جویی میکنه و باعث میشه راحت‌تر اهدافتون رو دنبال کنین.
پس شما با برنامه‌ریزی، انگیزه درس خوندن بیشتری به دست میارین؛ چون درس خوندن برای شما بسیار راحت‌تر میشه.
از افراد آگاه مشورت بگیرین
مشاور مدرسه، مشاور خصوصی، اقوام و دوستانی که توی تحصیل موفق بودن و کتاب‌ها و ویدیوهای مشاوره‌ای، منابع خوبی برای کسب انگیزه درس خوندن هستن. یه سخن معروف هست که به جای کسب تجربه، از تجربه دیگران استفاده کنین.
شما هم میتونین با کمک گرفتن از بقیه، اشتباهات کمتری رو توی زندگی مرتکب بشین و انگیزه بیشتری برای ادامه دادن، پیدا کنین. برای شروع، میتونین از ویدیوهای مشاوره‌ای فاب، کمک بگیرین.
قدرت عادت رو جدی بگیرین
برداشتن گام‌هایی کوچک اونقدر مهم هستن که کتاب معروف و پرفروشی به نام قدرت عادت، براساس همین روش نوشته شده. درس خوندن شبیه ورزش می‌مونه. همونطور که شما نمی‌تونین از روز اول، 90 دقیقه توی زمین چمن بازی کنین، برای درس خوندن هم نباید فشار زیادی به خودتون وارد کنین.
به جای اون، عادت‌های خوب برای درس خوندن رو کم‌کم به دست بیارین. مثلاً برای کنکور، از روزی 10 تست شروع کنین و چند روز بعد اون رو 15 تست کنین و چند روز بعد … . اینطوری هم انگیزه درس خوندن برای شما تبدیل به عادت میشه و هم، هیچ وقت از درس زده نمیشین.
به خودتون استراحت بدین
خستگی یکی از عوامل بیانگیزگی است. شما باید از نظر جسمی و ذهنی سرزنده باشین تا بتونین خوب درس بخونین. راه رسیدن به سرزندگی، داشتن خواب مناسب و استراحت بین مطالعه است.
هیچ وقت فکر نکنین که بدون توجه به نیازهای اساسی بدنتون، میتونین کاری رو پیش ببرین. برای افزایش انگیزه درس خوندن، خواب کافی و به موقع داشته باشین. این باعث میشه که بعد از بیداری، بتونین باانگیزه سراغ درس‌هاتون برین.
هنگام مطالعه هم، حدودا هر یک ساعت، 10 تا 15 دقیقه استراحت کنین. استراحت یعنی شل کردن بدن، بستن چشم، انجام نرمش‌های سبک یا خوردن خوراکی‌های مقوی. منظور ما از استراحت، سرک کشیدن توی گوشی موبایل نیست. چون اینترنت و فضای مجازی، تمرکز شما رو برای ادامه مطاله، کاهش میده.
به خودتون پاداش بدین
ما وقتی برای انجام کاری پاداش بگیریم، انگیزه بیشتری برای ادامه دادن اون پیدا می‌کنیم. ممکنه این پاداش دوچرخه‌ای باشه که پدرمون برای ما خریده، یا لوح تقدیری که مدرسه به ما میده.
اما شما باید یاد بگیرین به خودتون پاداش بدین؛ شاید بعضی وقت‌ها از دوچرخه و لوح تقدیر خبری نباشه! مثلاً میتونین بعد کسب یه نمره خوب با دوست‌تون به سینما برین یا شام مورد علاقه خودتون رو بخورین. اساساً مغز ما هر کاری رو برای یک پاداشی انجام میده؛ پس سعی کنین این پاداش رو برای مغز تأمین کنین تا اون هم انگیزه شما رو تأمین کنه.
جمع‌بندی انگیزه درس خوندن
گفتیم که انگیزه برای تمام کارهای انسان ضرورت داره. از کارهای ساده مثل غذا خوردن گرفته تا یک کار پیچیده و طولانی مدتی مثل درس خوندن، برای همه باید انگیزه داشته باشیم. این رو هم اضافه کردیم که انگیزه از هدف به وجود میاد.
شما باید اهداف خودتون رو به دقت تعیین کنین، تا انگیزه برای درس خوندن در شما زیاد بشه. ما راه های افزایش انگیزه برای درس خوندن رو هم برای شما توضیح دادیم و دیدیم که با به کارگیری اون‌ها، انگیزه برای درس در شما رشد میکنه. امیدوارم با کمک این نکات، بتونین با رغبت بیشتری به درس خوندن ادامه بدین و موفقیت تحصیلی خودتون رو تضمین کنین.
